Sód - ile dziennie przyjmować?
Sód jest prawie we wszystkim, co jemy i pijemy. Znajdziemy go naturalnie w wielu produktach spożywczych, a przede wszystkim w soli. Jest powszechnie stosowany podczas procesów produkcyjnych jako środek aromatyzujący czy konwersujący.
Niestety jest powiązany z wysokim ciśnieniem krwi, co powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych i tętnic. To z kolei zwiększa ryzyko chorób serca, udaru, niewydolności serca i chorób nerek. W związku z tym wiele instytucji zdrowotnych ustanowiło wytyczne dotyczące ograniczenia spożycia sodu.
Jednak wytyczne te były kontrowersyjne, ponieważ nie każdy odniesie z nich korzyści. Dlatego w tym artykule wyjaśniamy czym jest sód i jakie jest potencjalne ryzyko przedawkowania.
Czym jest sód?
Tak naprawdę sód jest niezbędnym składnikiem odżywczym dla naszych organizmów. Zaliczamy go do elektrolitów - składników mineralnych, które wytwarzają naładowane elektrycznie jony. W największych ilościach występuje w soli, gdzie stanowi 35% całkowitej masy.
Sól jest tak powszechnie stosowana w przetwórstwie żywności, że stanowi 75% dziennej podaży sodu. W naszym organizmie sód jest ulokowany we krwi oraz wokół komórek, gdzie stoi na straży równowagi płynów. Oprócz tego odgrywa znaczącą rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego i mięśniowego. Niedobory sodu występują wyjątkowo rzadko w dzisiejszym świecie - często jest wręcz przeciwnie.
Sód a ciśnienie krwi
Od dawna wiadomo, że sód zwiększa ciśnienie krwi. Na przestrzeni lat powstało wiele badań, które wykazały ten związek. Jednym z największych badań na ten temat jest PURE (Prospective Urban Epidemiology Rural). Przeanalizowano poziom sodu w moczu u ponad 100000 osób z 18 krajów. Naukowcy odkryli bezpośrednią zależność między spożyciem sodu, a ciśnieniem krwi.
Na podstawie tych samych uczestników, inni naukowcy wykazali, że ludzie spożywający więcej niż 7 gram sodu dziennie byli bardziej narażeni na choroby serca i przedwczesną śmierć niż osoby spożywające 3-6 gramów dziennie.
Jednak warto wspomnieć, że nie wszyscy reagują na sód w taki sam sposób. Ludzie starsi, z istniejącym nadciśnieniem czy cukrzycą są bardziej wrażliwi na działanie tego związku.
- Analiza spożycia soli kuchennej u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym (grafika poniżej)
Jakie są oficjalne zalecenia spożycia soli?
Szacuje się, że organizm potrzebuje zaledwie 190 mg sodu dziennie, by prawidłowo funkcjonowa.
Jednak obecnie jest to praktycznie niemożliwe - dlatego Instytut Medycyny (IOM) zaleca, aby zdrowi dorośli spożywali maksymalnie 1500 mg sodu dziennie, co odpowiada około 5 g soli. Limit ten ustalono na podstawie dowodów z badań klinicznych, gdzie spożycie sodu powyżej 2300 mg dziennie może niekorzystnie wpływać na ciśnienie krwi i zwiększać ryzyko choroby serca.
Ze względu na zwiększoną utratę sodu przez pot, wytyczne te nie mają zastosowania u aktywnych osób, takich jak sportowcy lub pracownicy narażeni na działanie ciepła. Co ciekawe, różne organizacje wydają inne zalecenia. Na przykład WHO sugeruje spożycie 2000 mg sodu dziennie, a American Heart Association - 1500 mg dziennie.
Zalecenia te są jednak kontrowersyjne, ponieważ osoby z prawidłowym ciśnieniem krwi mogą nie czerpać korzyści z ograniczania spożycia sodu. Niektóre badania pokazują nawet, że może być to szkodliwe.
Niedobór sodu
Przegląd obejmujący 133000 osób z nadciśnieniem wykazał, że osoby spożywające mniej niż 3000 mg sodu dziennie miały większe ryzyko chorób serca w porównaniu do osób, które przyjmowały 4000-5000 mg.
Co więcej, osoby spożywające 3000 mg miały gorsze badania krwi na tle osób, które spożywały 7 gramów! Te wyniki sugerują, że niedobór sodu może być tak samo szkodliwy jak nadmiar.
Więc co robić z tym sodem?
Osoby z wysokim ciśnieniem krwi, które spożywają więcej niż 7 gramów sodu dziennie, powinny z pewnością ograniczyć tę ilość. To samo tyczy się osób, które mają wskazania od lekarza czy dietetyka dotyczące diety niskosodowej.
Jednak ograniczenie spożycia sodu nie ma większego znaczenia dla osób zdrowych, a tym bardziej aktywnych fizycznie. Ilości poniżej 3 gramów mogą narobić więcej szkód, niż pożytku. Badania pokazują, że ludzie, którzy spożywają mniej niż 3 g sodu dziennie są bardziej narażeni na choroby serca i przedwczesną śmierć niż osoby przyjmujące 4-5 gramów.
Tylko nieco ponad 20% populacji spożywa więcej niż 6 gram sodu dziennie. Dlatego większość osób nie musi się martwić przedawkowaniem tego związku.
Podsumowanie
Sód jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który pełni wiele funkcji w ludzkim organizmie.
Oficjalne zalecenia proponują ilości od 1500 do 2300 mg sodu dziennie. Jednak coraz więcej dowodów sugeruje, że wytyczne mogą być zbyt niskie. Osoby z wysokim ciśnieniem nie powinny przekraczać 7 gramów dziennie, ale jeśli jesteś zdrowy - ilość soli, którą spożywasz, jest prawdopodobnie bezpieczna!
Autor: Sebastian Rospond
Źródło:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4105387/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3951800/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18909456/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23633321
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9022560/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25119606
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5098396/
http://www.nationalacademies.org/hmd/Reports/2004/Dietary-Reference-Intakes-Water-Potassium-Sodium-Chloride-and-Sulfate.aspx
https://health.gov/dietaryguidelines/2015/resources/2015-2020_Dietary_Guidelines.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK133309/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8622251/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27216139